VARİKOSEL NEDİR?
Varikosel testisten (yumurta) kirli kanı uzaklaştıran toplar damarların (venlerin) anormal genişlemesi sonucunda oluşan durumdur. Sonuçta testislerde biriken kirli kan ısı artışına ve bu kan kan içindeki atık ürünler testis fonksiyonlarında bozulmaya sebep olur. Bu da kasığa vuran ağrı veya rahatsızlık hissi, etkilenen testisin boyutlarında küçülme, yumuşama, sperm değerlerinde bozulma ve erkeklik hormonu düzeylerinde düşmeye sebep olabilir.
Erişkin erkeklerde görülme sıklığı yaklaşık %15’tir. Yani yaklaşık her erişkin 7 erkekten birinde varikosel saptanıyor. Sperm değerlerinde bozulma olan erkeklerin ise %25’inde sebep varikoseldir. Çocuk sahibi olamayan yaklaşık her 3 erkekten 1’inde, daha önce çocuğu olup da tekrar çocuğu olamayan erkeklerin de %80’inde sebep varikoseldir.
Neden oluştuğuna dair çok net bilgi yoktur. Ancak uzun süre ayakta kalma, ıkınma, zorlanma gibi durumlarda varikoselin ortaya çıkabileceği bilinmektedir. Toplar damarlar içerindeki valv yani kapakçıklarında sorunlu olduğu gösterilmiştir.
NASIL TANI KONULUR?
Hastalar genellikle yumurtalıklarında bir dolgunlukla veya ağrıyla başvurur. Fizik muayenede testisler muayene edilir. Muayenede varikosel şiddetine göre derecelere ayrılır: 1. Derece varikoselde testis damarlarındaki genişleme ıkınmayla (valsalva) tespit edilir. 2. Derecede elle ıkınma yapılmadan da damar genişliği hissedilebilir. 3. Derece varikosel en şiddetli seviyedir ve dışardan gözle testis damarlarındaki genişleme, kıvrılma görülebilir. Bunun yanında testis boyutları, testisin kıvamı, sperm kanalları detaylı muayene edilir.
Fizik muayene aslında tanı koymak için yeterlidir. Ancak muayene sırasında tanı koymanın zorlaştığı durumlarda yumurtalık ultrasonografisi (skrotal renkli doppler ultrasonografi) istenir. Bu durumlar obezite, hidrosel (yumurta etrafında sıvı birikimi), geçirilmiş cerrahi ve testiste hassasiyet varlığıdır.
Spermiogram 3-5 günlük cinsel perhiz-boşalmama sorası yapılan, hastanın boşalması sonucunda çıkan meninin (semen sıvısı) incelenmesi işlemdir. Çıkan menide spermlerin sayısı, hareket kabiliyeti ve oranı ve yapısal bozukluğu araştırılır. Tek testle karar verilmeyip 2 hafta sonra yapılan ikinci bir test ile tam değerlendirme yapılır. Sperm değerleri ciddi bozulma saptanan hastalarda hormonal araştırma ve genetik bazı testler gerekebilir.
KİMLERDE VARİKOSEL TEDAVİ EDİLMELİDİR?
Öncelikle bilinmesi gereken maalesef varikoselin ilaçla tedavisi yoktur. Sperm değerlerinde bozulma olan hastalarda bu durumu varikosel dışında bir sebeple açıklanamıyorsa mikroskobik varikoselektomi ameliyatı önerilir. Çocuk sahibi olamayan çiftlerin araştırılmasında sperm değerleri bozulmuş olanlarda yapılan varikoselektomi operasyonu doğal yollardan çocuk sahibi olma potansiyelini-şansını artırır.
Sperm parametreleri normal olsa bile çocuk sahibi olamayan çiftlerde DNA hasarı tespit edilirse varikoselektomi önerilebilir. Varikoselektomi sonrası sperm değerlerinde düzelme ve sperm DNA hasarında düzelme-iyileşme gözlenir. Varikoselektomi yardımcı üreme yöntemlerinin de başarı şansını artırmaktadır.
VARİKOSEL CERRAHİSİ, HANGİ YÖNTEMLE DAHA BAŞARILI?
Varikosel için şimdiye kadar tanımlanmış farklı ameliyat teknikleri olmasına rağmen başarısı en yüksek, komplikasyonu en düşük yöntem mikroskobik varikoselektomidir. Kasıktan yapılan yaklaşık 2cm’lik kesi ile testisten çıkan toplar damarlar ayrıştırılır ve bağlanır.
Ameliyat sahasını daha detaylı görmemize yardımcı olan mikroskopların kullanılmasıyla ameliyat başarısı artmış ve komplikasyonları en aza inmektedir. Mikroskopikvarikoselektomi ile testisi besleyen atar damarlar, sinirler ve testisten sıvı taşıyan lenf damarları korunur ve zarar görmez.